In deze cursus nemen we opkomende technologieën onder de loep. Ons doel is om jou een duidelijk inzicht te geven in wat opkomende technologieën zijn, in de impact die ze hebben en in de uitdagingen en kansen die ze bieden.
Opkomende technologie is een term die meestal wordt gebruikt om een nieuwe technologie aan te duiden, maar hij kan ook verwijzen naar de voortdurende ontwikkeling van een bestaande technologie. De term kan een enigszins verschillende betekenis hebben wanneer hij op verschillende gebieden van de samenleving wordt gebruikt, zoals in de media, het bedrijfsleven, de wetenschap, het milieu of het onderwijs.
De term verwijst gewoonlijk naar technologieën die momenteel in ontwikkeling zijn of zich ontwikkelen, of die waarschijnlijk binnen de komende vijf tot tien jaar beschikbaar zullen zijn. De term wordt gewoonlijk gereserveerd voor technologieën die aanzienlijke sociale of economische gevolgen teweegbrengen of waarschijnlijk teweeg zullen brengen. Opkomende technologieën worden gekenmerkt door:
radicale nieuwigheid (iets nieuws bieden)
relatief snelle groei
coherentie (technologieën die de conceptfase voorbij zijn)
duidelijke impact
onzekerheid en ambiguïteit
Tussen veel auteurs en deskundigen loopt het debat over zowel de vermeende als de werkelijke positieve en negatieve gevolgen van opkomende technologieën voor de mensheid. Weinigen zullen echter ontkennen dat ‘intelligente ondernemingen’ dankzij opkomende technologieën hun manier van zakendoen aan het herdenken en heruitvinden zijn. Door het gebruik van deze opkomende instrumenten bevorderen deze ondernemingen hun organisaties op manieren die niet alleen aan hun bedrijfsdoelstellingen beantwoorden, maar ook burgers, gemeenschappen en de samenleving ten goede komen.
Bovendien bestaat er algemene consensus over het feit dat opkomende technologieën het leven van mensen op veel manieren kan verbeteren. Technologische vooruitgang kan mensen helpen taken efficiënter te volbrengen, hen veiliger en gezonder te houden en tegelijk het milieu te beschermen. Niet alle opkomende technologieën overleven de test- en ontwikkelingsfase. Maar technologieën die dat wel kunnen, oefenen vaak een revolutionaire invloed uit op hun leven van mensen en bij uitbreiding op de wereld.
Naarmate we de opkomende technologische wereld verder verkennen en definiëren, zul je merken dat sommige van deze opkomende technologieën niet echt nieuw zijn: ze bestaan en zijn al vele jaren bij ons bekend. Het is echter pas nu dat ze de ideale rijpingscontext hebben gevonden om echt opkomende technologieën te worden in de manier waarop ze ons leven beïnvloeden en veranderen. Een duidelijk voorbeeld is kunstmatige intelligentie, die al sinds de jaren veertig en vijftig een theoretische basis heeft - pas in het tweede decennium van de 21e eeuw heeft zij de voorwaarden gevonden om zeer snel een centrale plaats in ons leven en werk in te nemen.
Er kunnen heel wat opkomende technologieën besproken worden, maar wij kozen drie technologieën in het bijzonder vanwege hun relevantie, reikwijdte en de verwachte impact die ze op ons dagelijks leven zullen hebben:
Het internet der dingen (IoT): hoe worden slimme huizen, slimme boerderijen, slimme scholen, slimme steden en zo verder mogelijk gemaakt door IoT? En hoe kunnen we profiteren van het IoT in ons persoonlijk en beroepsleven?
Robotica en automatisering: robots zijn in de huidige maatschappij al overal om ons heen. Maar wat zijn robots? Hoe werken ze? Waar kunnen ze worden ingezet en zijn ze veilig? En hoe verhoudt de term ‘automatisering’ zich tot robotica?
Extended reality: wat zijn augmented, virtual en mixed reality, hoe werken ze en hoe kunnen ze worden gebruikt, nu en in de toekomst?
De belangrijkste effecten van opkomende technologieën vandaag
Welke technologische transformatie er ook gaande is, ze heeft altijd gevolgen voor ons leven. De huidige digitale transformatie en de vierde industriële revolutie hebben een aantal van de beginselen die historisch gezien de horizon van ons leven hebben bepaald en gestuurd, ingrijpend veranderd. Tot het einde van de 20e eeuw bestond ons levensmodel in wezen uit drie fasen: studie (school), werk (werkplek, in principe slechts één baan) en pensionering.
Het einde van banen voor het leven brengt een revolutie teweeg en onze manier van werken (wij zijn de laatste generatie die het idee van een baan voor het leven heeft) en vergt ingrijpende veranderingen in onze onderwijssystemen (zoals massive open online courses (MOOC's) en andere online opleidingsvormen), ook al gebeurt dit niet in het gewenste tempo en op het gewenste niveau.
De huidige realiteit van het zich ontwikkelende banenlandschap, dat voor een groot deel te danken is aan opkomende technologieën, betekent dat we nu en in de toekomst studeren, dan een baan krijgen, dan nieuwe competenties moeten leren en nieuwe kennis moeten verwerven, en dan aan een nieuwe baan werken, die totaal anders kan zijn dan de vorige. Het vermogen om ons aan te passen en gedurende ons hele leven voortdurend te leren zal een belangrijke succesfactor zijn in de toekomst van werk.
Wat we tot nu toe kunnen zien, is dat de huidige vaardigheden een korte levensduur hebben in vergelijking met enkele decennia geleden. Volgens het Economisch Wereldforum zijn de dagen dat men 40 jaar één baan had en daarna op een goed pensioen kon rekenen, voorbij. Nu , aldus het Amerikaanse agentschap voor arbeidsstatistiek. Bovendien zal 35% van de vaardigheden die werknemers nodig hebben, los van de bedrijfstak, veranderd zijn tegen 2020.’ (Weforum.org 2017).
Kortom, we zullen voortdurend moeten bijscholen, herscholen en omscholen om te kunnen gedijen in het ‘digitale tijdperk’.
Steeds meer vaardigheden en bepaalde competenties worden irrelevant door de sterke versnelling van ‘nieuwe’ technologieën die opkomen en transformeren. Bovendien verouderen de vereiste vaardigheden en competenties ook steeds sneller, en dat geldt niet alleen voor individuen, maar ook voor bedrijven en andere instellingen.
In deze cursus willen wij jou de nodige informatie aanreiken om de kansen, risico's, uitdagingen en mogelijkheden van onze drie gekozen opkomende technologieën te begrijpen en te onderzoeken: het internet der dingen, robotica en automatisatie, en extended reality. Met deze informatie krijg je een frissere blik op hoe jij ze in jouw eigen leven en in het leven van jouw huisgenoten, collega’s en vrienden kunt inzetten.
