Przejście od mechanicznej i analogowej technologii elektronicznej do elektroniki cyfrowej jako sposobu przechowywania, przesyłania i wykorzystywania informacji jest uważane za początek zjawiska, które określamy mianem rewolucji cyfrowej.
Rozpoczęła się ona w drugiej połowie XX wieku wraz z przyjęciem i rozpowszechnieniem się komputerów cyfrowych i cyfrowego przechowywania informacji, co z kolei doprowadziło do rozwoju bardziej zaawansowanych systemów komputerowych, zdolnych do cyfrowej reprodukcji i automatyzacji obliczeń matematycznych, które wcześniej wykonywane były przez człowieka.
Dlaczego stało się to rewolucją?
Technologia cyfrowa charakteryzuje się tym, że nieustannie się zmienia, stopniowo się rozrasta i zwiększa produktywność w wielu sektorach i branżach. Poszczególne wydarzenia doprowadziły do ogólnego rozpowszechnienia się technologii cyfrowych, które na zawsze zmieniły sposób, w jaki dzielimy się informacjami i korzystamy z nich, wyznaczając również początek ery informacyjnej (omówimy to później).
Zaczęło się od wynalezienia rewolucyjnego tranzystora w 1947 r., a kolejne osiągnięcia technologiczne sprawiły, że elementy systemów komputerowych stały się coraz bardziej energooszczędne i niezawodne, a koszty ich produkcji były niższe. Doprowadziło to do powstania komputerów o bardziej złożonych układach przetwarzania i pamięci zdolnej pomieścić zarówno uruchamiany program, jak i dane, z którymi pracował. Pokazało to, że komputery mogą być bardzo wszechstronne, i że nie muszą służyć tylko do wykonywania jednego konkretnego zadania. W 1965 r. Gordon Moore przewidział, że liczba elementów w układzie scalonym będzie się podwajać co roku, co miało stać się najważniejszą prognozą technologiczną ostatniego półwiecza, znaną również jako prawo Moore'a.
W latach 50. i 60. wiele rządów, armii i innych organizacji wykorzystywało już komputery do zarządzania bardziej złożonymi danymi i funkcjami.
Równolegle naukowcy zaczęli zastanawiać się nad współdzieleniem czasu pomiędzy użytkownikami komputerów, a później nad możliwością osiągnięcia tego w ramach sieci rozległych. Opinia publiczna miała po raz pierwszy okazję zapoznania się z koncepcjami, które doprowadziły do powstania Internetu, gdy w 1969 r. przesłano wiadomość za pośrednictwem sieci ARPANET (skrót od Advanced Research Projects Agency Network). Podłączono wtedy pierwsze komputery, a dalszy rozwój oprogramowania umożliwił zdalne logowanie, przesyłanie plików i pocztę elektroniczną.
Równie ważnym, kolejnym osiągnięciem w technologii cyfrowej kompresji danych była technika kompresji zwana dyskretną transformatą kosinusową, która później stała się fundamentem rewolucji cyfrowej jako podstawa większości standardów kompresji mediów cyfrowych od końca lat 80-tych, w tym różnych formatów obrazów cyfrowych, formatów kodowania wideo, standardów kompresji audio i standardów telewizji cyfrowej.
Zwiększenie wydajności i obniżenie kosztów doprowadziło do ogólnej akceptacji i rozpowszechnienia się technologii cyfrowych, a wkrótce potem trafiły one do szerokiej gamy urządzeń i dóbr konsumpcyjnych.
W latach 80. nastąpił gwałtowny wzrost popularności technologii cyfrowych: bankomaty, roboty przemysłowe, muzyka elektroniczna, gry wideo i obrazy generowane komputerowo w filmie i telewizji stały się codziennością. Miliony ludzi kupowały komputery domowe, Motorola stworzyła pierwszy telefon komórkowy w 1983 r. (choć cyfrowe telefony komórkowe nie były sprzedawane komercyjnie aż do 1991 r.), a w 1988 r. powstał pierwszy aparat cyfrowy.
World Wide Web
Kolejnym punktem zwrotnym cyfrowej rewolucji było wynalezienie systemu, który przekształcił się w World Wide Web (WWW). W 1989 r. Tim Berners-Lee zaprojektował standardowy zestaw protokołów lub zasad komunikacji między systemami, a następnie założył serwer do przechowywania informacji i stworzył przeglądarkę, program używany do przeglądania i interakcji z różnymi rodzajami zasobów internetowych. Dzięki tym elementom WWWW stała się publicznie dostępna.
Udoskonalenia sieci sprawiły, że stała się ona coraz prostsza w użyciu, co z kolei przyciągnęło do Internetu większą liczbę użytkowników. Najpierw firmy, a potem osoby prywatne zdały sobie sprawę z potencjału, jaki daje rozszerzenie możliwości komputerów i innych urządzeń cyfrowych po podłączeniu do Internetu. Internet rozwijał się szybko i już w 1996 roku stał się częścią kultury masowej, a wiele firm miało swoje strony internetowe.
Globalny fenomen
Dzięki sukcesom firm wykorzystujących technologie cyfrowe oraz postępowi w technologiach transmisyjnych (w tym sieci komputerowych, Internetu i nadawania cyfrowego) w latach 90. kraje rozwinięte zaczęły doświadczać boomu gospodarczego. W 1999 roku prawie każdy kraj miał już połączenie z Internetem. To właśnie wtedy rewolucja cyfrowa stała się naprawdę globalna, a w latach 2000 technologie cyfrowe rozprzestrzeniły się wśród krajów rozwijających się.
Pod koniec 2005 r. liczba użytkowników Internetu osiągnęła miliard, a pod koniec tej samej dekady trzy miliardy ludzi na całym świecie używało telefonów komórkowych. Coraz więcej osób korzystało z Internetu w celu komunikacji, interakcji z innymi użytkownikami i organizacjami, dostępu do informacji, ich wykorzystania lub udostępniania, a także po prostu dla rozrywki. Te nowe technologie pozwoliły użytkownikom na dzielenie się zasobami i stosowanie zasady ekonomii skali.
Społeczeństwo cyfrowe
W miarę jak technologia stawała się coraz bardziej zorientowana na użytkownika i przyjazna dla niego, użytkownicy na wszystkich poziomach zaawansowania zdobywali coraz lepsze kompetencje cyfrowe i zaczęli wykorzystywać technologię na nowe sposoby i w coraz większej ilości obszarów swojego życia. W 2020 r. ponad połowa ludności świata była już aktywnymi użytkownikami internetu. Od mediów społecznościowych po zakupy online, od aplikacji internetowych umożliwiających pracę zdalną po usługi rozrywkowe na żądanie - systemy te w znacznym stopniu zmieniły funkcjonowanie naszego codziennego życia. Systemy te dostarczają nowych sposobów maksymalizacji efektywności współdzielonych zasobów oraz budowania niezawodnych rozwiązań dla użytkowników indywidualnych. Nie tylko zostały zaprojektowane tak, aby usprawnić wiele aspektów naszego życia, ale co równie ważne, użytkownicy zaczęli odgrywać aktywną rolę w tworzeniu technologii.
Rozwój ten doprowadził do powstania ogromnej ilości danych w przestrzeni cyfrowej, a równocześnie gwałtownie wzrosły możliwości ich przechowywania, co sprawiło, że dzisiejsze społeczeństwo znalazło się w samym środku ery informacyjnej.
Na czym polega różnica między danymi a informacjami? Pomyśl o danych jako o "surowcu", czyli niezorganizowanych faktach; gdy dane są organizowane lub przetworzone w taki sposób, że stają się użyteczne dla użytkownika, stają się informacją, posiadającą logiczne znaczenie.
Dlaczego więc jest to tak ważne? Ponieważ technologia ułatwiła tworzenie, przechowywanie, przekazywanie i udostępnianie coraz większej ilości danych, stworzyła również metody i infrastrukturę, dzięki którym dane mogą być przetwarzane i stać się ważnym elementem nowych działań opartych na informacjach. Jak mogliśmy zaobserwować w ciągu ostatnich lat, informacja stała się głównym "czynnikiem produkcji", ale także "produktem", który można sprzedać.
Obecnie działalność związana z informacjami stanowi duży, nowy sektor gospodarki, który stanowi bazę dla kolejnego etapu rewolucji cyfrowej wraz z pojawieniem się powstających technologii. Będziemy o nich mówić więcej w naszym kursie dotyczącym Powstających Technologii. W międzyczasie w kolejnych rozdziałach prześledzimy ewolucję i konwergencję technologii, które umożliwiły nam dotarcie do tego punktu.
